Xung đột Trung Đông leo thang gây gián đoạn chuỗi logistics, đẩy chi phí vận chuyển tăng mạnh và tác động lên giá cà phê toàn cầu. Bài viết phân tích ảnh hưởng chi tiết và dự báo xu hướng thị trường cà phê trong ngắn hạn.
I. Tình hình xung đột Trung Đông hiện nay
-
Đợt không kích của Israel vào Iran (ngày 13/6/2025) khiến giá dầu Brent tăng 7–11% trong một ngày
-
Iran phản công (16/6) bằng tên lửa vào Israel, khiến căng thẳng lan rộng
- Israel – Iran đạt thoả thuận ngừng bắn.
-
Khu vực eo biển Hormuz và Biển Đỏ – đặc biệt Bab-el-Mandeb – rơi vào vòng nguy hiểm, với các vụ tấn công tàu thương mại bởi lực lượng Houthi
II. Ảnh hưởng tới logistics toàn cầu và chi phí vận chuyển
1. Chi phí vận tải biển tăng vọt
-
Các tàu thương mại tránh passage qua Biển Đỏ và Hormuz, chuyển hướng vòng qua Cape of Good Hope, dẫn đến chi phí chở container tăng ~70% trong tháng qua
-
Giá thuê container từ châu Á đến Mỹ đã tăng từ ~2.500–3.000 USD/container lên 4.000–5.000 USD
-
Chênh lệch giá vận chuyển hàng rời (các mặt hàng như cà phê, lúa mì) cũng tăng theo hiệu ứng dây chuyền
2. Tắc nghẽn cảng và tăng phí bảo hiểm
-
Lượng tàu phải đi xa hơn và thời gian lưu cảng kéo dài, dẫn đến tắc nghẽn và tăng chi phí lưu bãi
-
Phí bảo hiểm cho tàu đi qua vùng bị xung đột tăng đáng kể; có trường hợp bảo hiểm tăng 250% .
III. Tác động lên giá cà phê toàn cầu
1. Giá dầu tăng => Đẩy chi phí logistic lên
-
Khi giá dầu Brent tăng, chi phí vận tải, chế biến (lò rang, đông lạnh), vận hành đều tăng theo
-
AP News xác nhận: cung cấp hàng hóa, bao gồm cà phê, chịu áp lực do đường vận tải như Biển Đỏ bị gián đoạn
-
Washington Post nhấn mạnh: “Shipping costs have shot up, driving up the price of coffee imported from Vietnam” do phải tránh khỏi vùng nguy hiểm
2. Nguồn cung bị chậm giao hàng
-
Gần 4–5 triệu bao cà phê đang sẵn sàng nhưng bị “kẹt” không thể giao đến châu Âu do các tuyến qua Suez/Bab-el-Mandeb bị ảnh hưởng
-
ICO và World Bank cảnh báo mức vận chuyển container giảm 40% qua Suez, buộc chuyển hướng xa hơn
3. Áp lực giá “xác suất kép”
-
Logisitcs tăng + chi phí năng lượng cao => đẩy chi phí đầu vào cho cà phê lên.
-
Đồng USD mạnh cũng khiến giá cà phê tính bằng USD trở nên đắt hơn
>> Giá cà phê lao dốc 6/2025: Nguyên nhân và Dự báo
IV. Tình hình cụ thể tại Việt Nam
1. Nông dân trồng cà phê
-
Chi phí logistics tăng dẫn đến phí xuất khẩu tăng mạnh, giảm lợi nhuận nông dân.
-
Tâm lý giữ hàng chờ giá tốt hoặc bán theo từng đợt, nhưng vẫn bị ảnh hưởng từ phí vận tải cao.
2. Doanh nghiệp xuất khẩu
-
Cần theo dõi chặt chi phí vận tải và bảo hiểm, tránh các tuyến xung đột .
-
Cục Xuất nhập khẩu khuyến nghị doanh nghiệp ký dài hạn, cân nhắc vận tải đường sắt hoặc đi tắt qua châu Phi nếu cần
3. Chủ quán và barista
-
Nguyên liệu nhập khẩu tăng chi phí, buộc phải điều chỉnh giá menu.
-
Tuy nhiên, có thể truyền thông minh bạch, đổi mới các gói hướng nội địa hóa, tận dụng cà phê local.
V. Dự báo tác động đến thị trường cà phê
1. Ngắn hạn (2–3 tháng tới)
-
Chi phí giao hàng tiếp tục ở mức cao, giá cà phê có thể tăng 5–10% từ mức hiện tại.
-
Nhu cầu chờ đợi giao hàng khiến việc đấu giá trên sàn trễ, gây biến động giá mạnh.
2. Trung hạn
-
Nếu xung đột không leo thang thêm, vận tải ổn định trở lại, chi phí logistics hạ dần. Giá cà phê có thể điều chỉnh về bình ổn.
-
Ngược lại, nếu bao vây Hormuz hoặc Biển Đỏ kéo dài, chi phí giao hàng & tồn kho cao vẫn duy trì, ảnh hưởng dài hạn đến giá nội địa và xuất khẩu.
3. Xu hướng dài hạn
-
Doanh nghiệp có thể chuyển dần sang chuỗi cung ứng đa tuyến, như đường sắt quốc tế, logistic nội địa.
-
Đầu tư vào quản lý rủi ro, bảo hiểm giá, hợp đồng dài hạn để bớt phụ thuộc vào biến động địa chính trị.
VI. Các khuyến nghị chiến lược
1. Nông dân
-
Tham gia hợp đồng trước, tận dụng cơ hội khi thị trường phục hồi.
-
Xem xét bảo hiểm rủi ro logistic.
2. Doanh nghiệp xuất khẩu
-
Sử dụng đa dạng tuyến vận tải: đường biển, đường sắt và cả đường bộ.
-
Ký hợp đồng dài hạn với đơn vị logistics, tận dụng giảm phí bảo hiểm chung.
3. Chủ quán & barista
-
Truyền thông rõ nguồn gốc, lý do tăng giá, tạo sự cảm thông từ khách.
-
Mở gói sản phẩm flexible, kết hợp cà phê nội địa để duy trì lợi nhuận.
VII. Kết luận
Xung đột Trung Đông đang gián tiếp tạo nên “cơn sóng ngầm” tác động tới toàn chuỗi cung ứng cà phê toàn cầu. Chi phí vận chuyển, bảo hiểm và chi phí năng lượng tăng lên bị chuyển tải vào giá cà phê.
Trong ngắn hạn, giá có thể biến động mạnh, nhưng nếu điều chỉnh chuỗi logistics đúng đắn, thị trường có thể thích nghi và trở nên bền vững hơn.
>> Việt Nam đồng yếu đi và câu chuyện xuất khẩu cà phê: Cơ hội và thách thức