Starbucks – thương hiệu cà phê nổi tiếng toàn cầu với biểu tượng nàng tiên cá xanh – không chỉ là nơi bán cà phê mà còn là biểu tượng của lối sống hiện đại, nơi mọi người tụ họp, làm việc và thư giãn. Từ một cửa hàng nhỏ tại Seattle năm 1971, Starbucks đã phát triển thành đế chế với hơn 38.000 cửa hàng tại 80 quốc gia, doanh thu 36 tỷ USD năm 2023, và hơn 30.000 cửa hàng toàn cầu. Với người yêu thích cà phê, hành trình của Starbucks là câu chuyện về sự sáng tạo, chiến lược thông minh và khả năng thích ứng.
Hãy cùng Thời Đại Coffee khám phá cách Starbucks đã xây dựng nên đế chế cà phê, từ những bước đi đầu tiên, chiến lược kinh doanh độc đáo, đến những bài học có thể áp dụng cho các quán cà phê Việt Nam như Highlands Coffee hay The Coffee House.
Lịch sử hình thành của Starbucks: Từ hạt cà phê đến đế chế toàn cầu
Khởi nguồn tại Seattle – Một cửa hàng nhỏ với giấc mơ lớn
Starbucks được thành lập vào ngày 30 tháng 3 năm 1971 tại Pike Place Market, Seattle, Washington, bởi ba người bạn: Jerry Baldwin (giáo viên tiếng Anh), Zev Siegl (giáo viên lịch sử), và Gordon Bowker (nhà văn). Ban đầu, Starbucks chỉ là một cửa hàng nhỏ chuyên bán hạt cà phê rang xay cao cấp và thiết bị pha chế, lấy cảm hứng từ Peet’s Coffee – một chuỗi cà phê nổi tiếng tại San Francisco, theo amis.misa.vn. Tên “Starbucks” được lấy từ nhân vật phụ trong tiểu thuyết Moby Dick, tượng trưng cho sức mạnh của đại dương và tinh thần phiêu lưu.
Trong những năm đầu, Starbucks tập trung vào chất lượng hạt cà phê, rang xay thủ công và bán lẻ hạt cà phê tươi, thay vì pha chế tại chỗ. Đến năm 1982, Howard Schultz – một nhân viên bán hàng – gia nhập công ty và thay đổi hoàn toàn hướng đi. Sau chuyến đi đến Ý năm 1983, Schultz bị mê hoặc bởi văn hóa cà phê espresso, nơi cà phê không chỉ là thức uống mà còn là không gian xã hội. Ông đề xuất biến Starbucks thành chuỗi quán cà phê kiểu Ý, nhưng ban lãnh đạo từ chối. Năm 1985, Schultz rời Starbucks để thành lập Il Giornale, một chuỗi cà phê thành công.
Năm 1987, Schultz mua lại Starbucks với giá 3,8 triệu USD, hợp nhất Il Giornale và đổi tên thành Starbucks Corporation. Cửa hàng đầu tiên với dịch vụ pha chế mở tại Seattle năm 1987, đánh dấu sự chuyển mình từ bán hạt cà phê sang trải nghiệm cà phê toàn diện. Từ đó, Starbucks mở rộng nhanh chóng: 1988 có 3 cửa hàng, 1992 có 165, và đến năm 2000 vượt mốc 3.500 cửa hàng.
Mở rộng toàn cầu: Từ Mỹ đến Việt Nam
Starbucks bước ra thế giới năm 1996 với cửa hàng đầu tiên tại Tokyo, Nhật Bản, và nhanh chóng chinh phục châu Á. Tại Việt Nam, cửa hàng đầu tiên mở năm 2013 tại TP.HCM với đối tác Maxim’s Group (Hồng Kông), theo ipos.vn. Đến năm 2025, Starbucks có hơn 100 cửa hàng tại Việt Nam, tập trung vào đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM, với chiến lược “không gian thứ ba” – nơi giữa nhà và văn phòng, theo iPOS. Doanh thu tại Việt Nam đạt hơn 1.000 tỷ VNĐ năm 2023, theo azpos.vn, nhờ các món như Phin Sữa Đá và hợp tác với nông dân địa phương.Chiến lược mở rộng của Starbucks dựa trên mô hình nhượng quyền và mua lại, như mua Teavana năm 2012 để đa dạng hóa trà, hoặc hợp tác với Nestlé năm 2018 để sản xuất cà phê đóng gói.
Chiến lược kinh doanh: Bí quyết xây dựng đế chế
1. Tạo trải nghiệm “không gian thứ ba”
Howard Schultz đã biến Starbucks thành “không gian thứ ba” – nơi khách hàng thư giãn, làm việc, hoặc gặp gỡ, ngoài nhà và văn phòng. Theo stringeex.com, thiết kế quán với ghế sofa thoải mái, Wi-Fi miễn phí, và nhạc nhẹ đã tạo nên cộng đồng, khiến khách hàng quay lại không chỉ vì cà phê mà vì cảm giác “như nhà”. Tại Việt Nam, Starbucks áp dụng chiến lược này bằng cách đặt cửa hàng tại trung tâm thương mại và khu văn phòng, theo azpos.vn.
2. Chiến lược sản phẩm: Đổi mới và cá nhân hóa
Starbucks nổi tiếng với menu đa dạng và đổi mới liên tục. Từ hạt cà phê cao cấp rang thủ công đến các món mùa vụ như Pumpkin Spice Latte (ra mắt năm 2003, tạo doanh thu hàng tỷ USD), thương hiệu luôn dẫn dắt xu hướng, theo oriagency.vn. Chiến lược “upsize” và tùy chỉnh (thêm syrup, sữa thực vật) giúp khách hàng cá nhân hóa đồ uống, tăng giá trị đơn hàng trung bình 20-30%, theo amis.misa.vn.Tại Việt Nam, Starbucks thích nghi bằng cách ra mắt Phin Sữa Đá và hợp tác với nông dân địa phương để mua hạt cà phê bền vững, theo iPOS. Năm 2023, Starbucks Việt Nam ra mắt hơn 10 món mới, như Trà Xanh Matcha Latte.
3. Chiến lược phân phối và mở rộng
Starbucks sử dụng mô hình phân phối rộng rãi, mở cửa hàng tại các vị trí chiến lược như trung tâm thương mại, văn phòng, và sân bay. Theo iPOS, hãng mở rộng qua nhượng quyền và mua lại, như mua Teavana năm 2012. Chiến lược “Starbucks on the Go” – giải pháp tự phục vụ – giúp tăng tốc độ phục vụ.
Tại Việt Nam, Starbucks mở cửa hàng đầu tiên năm 2013 với đối tác Maxim’s, đạt hơn 100 cửa hàng năm 2025, theo azpos.vn. Hãng còn hợp tác với văn phòng để đặt cửa hàng dưới tòa nhà.
4. Chiến lược marketing: Xây dựng cộng đồng và thương hiệu
Starbucks sử dụng marketing cảm xúc, nhấn mạnh giá trị cộng đồng và bền vững. Theo oriagency.vn, hãng đầu tư vào chương trình “Starbucks Rewards” với hơn 25 triệu thành viên, tăng lòng trung thành. Các chiến dịch như “Come Together” (2020) hỗ trợ cộng đồng, theo mangoads.vn. Tại Việt Nam, Starbucks hợp tác với nông dân để mua cà phê bền vững, theo iPOS.
5. Chiến lược giá và phân khúc
Starbucks định vị ở phân khúc cao cấp với giá 60.000-100.000 VNĐ/ly, nhưng cạnh tranh bằng “upsize” và combo. Chiến lược này giúp tối ưu lợi nhuận, theo iPOS.
6. Bền vững và trách nhiệm xã hội
Starbucks cam kết mua 100% cà phê đạo đức vào năm 2025, theo iPOS. Tại Việt Nam, hãng hỗ trợ nông dân cải thiện thu nhập.
Bài học từ Starbucks cho quán cà phê Việt Nam
1. Tạo trải nghiệm độc đáo
Học từ “không gian thứ ba”, các quán Việt như The Coffee House thiết kế không gian ấm cúng với Wi-Fi và nhạc nhẹ.
2. Đổi mới sản phẩm
Ra mắt món đặc sản như cà phê trứng hoặc cold brew để giữ khách quay lại.
3. Xây dựng cộng đồng
Sử dụng mạng xã hội để tương tác, như Highlands Coffee với chiến dịch #HighlandsMoments.
4. Tập trung bền vững
Hợp tác với nông dân địa phương như Starbucks, để đảm bảo nguồn cung và hỗ trợ cộng đồng, theo iPOS.
5. Cá nhân hóa và marketing
Tùy chỉnh đồ uống và sử dụng app để giữ khách.
Kết luận: Starbucks – Đế chế cà phê toàn cầu
Từ cửa hàng nhỏ ở Seattle, Starbucks đã xây dựng đế chế nhờ chiến lược trải nghiệm, đổi mới, và bền vững. Với người yêu cà phê, hành trình này là nguồn cảm hứng để thưởng thức và kinh doanh. Bạn yêu thích chiến lược nào của Starbucks? Hãy chia sẻ và cùng lan tỏa đam mê cà phê nhé!