Nếu có một quốc gia mà cà phê không chỉ là thức uống mà còn là một phần của linh hồn, thì đó chắc chắn là nước Ý. Từ những con phố nhỏ ở Rome đến quảng trường nhộn nhịp ở Milan, mùi hương cà phê thoảng bay đã trở thành biểu tượng không thể tách rời của đất nước này. Với sự ra đời của espresso – “linh hồn” của cà phê hiện đại – Ý đã định hình văn hóa uống cà phê không chỉ trong nước mà còn trên toàn thế giới. Hãy cùng khám phá hành trình của cà phê Ý, từ nguồn gốc đến cách người Ý biến nó thành một nghệ thuật sống đầy tinh tế!
Nước Ý – Cái nôi của espresso
Khởi nguồn từ sự sáng tạo
Cà phê du nhập vào châu Âu từ thế kỷ 16 qua các thương nhân Venice, nhưng phải đến cuối thế kỷ 19, nước Ý mới thực sự đặt dấu ấn của mình lên bản đồ cà phê thế giới. Năm 1884, Angelo Moriondo – một nhà phát minh người Turin – đã sáng chế ra máy pha cà phê áp suất đầu tiên, tiền thân của máy espresso hiện đại. Thiết bị này sử dụng hơi nước để ép nước nóng qua bột cà phê, tạo ra một ly cà phê đậm đặc chỉ trong vài giây. Từ “espresso” trong tiếng Ý nghĩa là “nhanh chóng” hoặc “được ép ra”, phản ánh đúng bản chất của phương pháp pha chế này.
Sự hoàn thiện của espresso
Đến năm 1901, Luigi Bezzera cải tiến máy của Moriondo, thêm hệ thống áp suất cao để tăng hiệu quả chiết xuất. Sau đó, vào năm 1947, Achille Gaggia giới thiệu máy espresso với cần gạt tay, tạo ra lớp crema vàng óng – dấu ấn đặc trưng của espresso Ý mà chúng ta biết ngày nay. Từ đây, espresso không chỉ là một thức uống mà còn trở thành biểu tượng của sự sáng tạo và tinh thần Ý: nhanh nhẹn, đậm chất và đầy đam mê.
Dù Ý không phải là nước trồng cà phê (hạt chủ yếu nhập từ Brazil, Ethiopia hay Việt Nam), họ đã biến cà phê thành một nghệ thuật nhờ kỹ thuật pha chế và niềm đam mê bất tận. Espresso chính là “đứa con” của nước Ý, mang hương vị đậm đà ra khắp thế giới.
Văn hóa uống cà phê của người Ý: Hơn cả một thức uống
Cà phê là khởi đầu của ngày mới
Với người Ý, một ngày không thể bắt đầu nếu thiếu một tazza di caffè (ly cà phê). Từ sáng sớm, các quán bar – cách người Ý gọi quán cà phê – đã đông đúc với những người đứng quầy, gọi nhanh một shot espresso. Không có chuyện ngồi nhâm nhi hàng giờ như ở Việt Nam hay Pháp; người Ý uống cà phê nhanh gọn, thường chỉ trong 2-3 phút. Một ly espresso nhỏ (25-30ml) được phục vụ trong tách sứ trắng, đôi khi kèm một cốc nước nhỏ để làm sạch vị giác trước khi thưởng thức. Đây là cách họ “nạp năng lượng” để bắt đầu ngày mới.
Các loại thức uống cà phê trong ngày
Người Ý có cách uống cà phê rất cụ thể, tùy thuộc vào thời điểm trong ngày:
-
Espresso: Lựa chọn mặc định bất kể giờ giấc, nhưng phổ biến nhất vào buổi sáng hoặc sau bữa ăn để kích thích tiêu hóa.
-
Cappuccino: Chỉ uống vào buổi sáng, thường kèm bánh ngọt như cornetto (croissant Ý). Người Ý hiếm khi gọi cappuccino sau 11 giờ sáng, vì họ tin sữa nóng không tốt cho dạ dày vào buổi chiều.
-
Caffè macchiato: Một shot espresso “đánh dấu” (macchiato) bằng chút bọt sữa, dành cho những ai muốn vị cà phê nhẹ hơn một chút.
-
Caffè lungo: Espresso pha với nhiều nước hơn, dành cho người thích vị nhẹ nhưng vẫn đậm chất Ý.
Điều thú vị là người Ý không uống cà phê sữa vào buổi tối – đó là quy tắc bất thành văn để giữ sự tinh tế và tôn trọng truyền thống.
Không gian quán bar – “Nhà chung” của người Ý
Quán bar ở Ý không chỉ là nơi uống cà phê mà còn là trung tâm giao lưu xã hội. Từ công nhân, nhân viên văn phòng đến người già, ai cũng ghé qua bar ít nhất một lần mỗi ngày. Không gian thường nhỏ, đơn giản, với quầy dài và vài bàn ghế. Người Ý thích đứng uống hơn là ngồi, vừa tiết kiệm thời gian vừa thể hiện nhịp sống năng động. Một câu chào “Buongiorno” (Chào buổi sáng) kèm nụ cười với barista là cách họ bắt đầu cuộc trò chuyện ngắn ngủi nhưng ấm áp.
Quy tắc “vàng” khi uống cà phê
Người Ý có những nguyên tắc riêng khi thưởng thức cà phê, thể hiện sự tinh tế và tôn trọng truyền thống:
-
Không thêm đường quá nhiều: Nếu cần, chỉ một thìa nhỏ để tôn lên vị cà phê nguyên bản.
-
Không uống cà phê take-away: Mang cà phê đi là điều hiếm thấy; người Ý thích thưởng thức tại chỗ để cảm nhận trọn vẹn hương vị.
-
Không gọi “espresso” trong quán: Chỉ cần nói “un caffè” (một cà phê), barista sẽ tự động mang ra một shot espresso – đó là chuẩn mực mặc định.
Cà phê Ý – Nghệ thuật sống đơn giản mà sâu sắc
Tinh thần “la dolce vita”
Trong văn hóa Ý, cà phê không chỉ là thức uống mà còn là một phần của “la dolce vita” – cuộc sống ngọt ngào. Dù bận rộn đến đâu, họ vẫn dành vài phút mỗi ngày để đứng bên quầy bar, nhấm nháp espresso và trò chuyện với bạn bè. Đó là cách người Ý tìm thấy niềm vui trong những điều giản dị, biến cà phê thành cầu nối gắn kết cộng đồng.
Sức ảnh hưởng toàn cầu
Văn hóa uống cà phê của người Ý đã lan tỏa khắp thế giới, từ chuỗi Starbucks (lấy cảm hứng từ các quán bar Ý) đến những quán cà phê nhỏ ở Việt Nam. Espresso không chỉ là một loại cà phê mà còn là phong cách sống: nhanh chóng, chất lượng và đầy cảm hứng. Dù bạn ở đâu, khi cầm một shot espresso, bạn đang chạm đến một chút tinh thần Ý.
Kết luận: Học từ người Ý để yêu cà phê hơn
Văn hóa uống cà phê của người Ý là sự kết hợp tuyệt vời giữa truyền thống, sáng tạo và niềm vui sống. Từ cái nôi của espresso – nước Ý – chúng ta học được rằng cà phê không chỉ để uống mà còn để cảm nhận. Dù bạn là người yêu thích sự đậm đà của espresso hay chỉ muốn thử một ly cappuccino buổi sáng, hãy thử sống chậm lại như người Ý: đứng bên quầy, nhấp một ngụm cà phê và tận hưởng khoảnh khắc.
Lần tới khi bạn ghé một quán cà phê, hãy thử gọi “un caffè” và tưởng tượng mình đang đứng giữa lòng Rome. Bạn sẽ thấy cà phê không chỉ là thức uống – nó là một câu chuyện, một văn hóa, và trên hết, là một cách để yêu đời hơn. Bạn đã sẵn sàng khám phá tinh thần cà phê Ý chưa? Hãy bắt đầu từ ly espresso nhỏ bé nhưng đầy sức mạnh này nhé!